เจาะลึก! การทดสอบห้องคลีนรูม (Cleanroom Testing) ตามมาตรฐาน CPT

ห้องคลีนรูม (Cleanroom) เป็นสถานที่ที่ต้องมีการควบคุมคุณภาพอากาศภายในห้องที่ปิดมิดชิดอย่างเข้มงวด เพื่อให้มีระดับความสะอาดเป็นไปตามมาตรฐานห้องคลีนรูม โดยมีการควบคุมสภาวะแวดล้อมหรือปริมาณอนุภาคในอากาศต่าง ๆ อาทิ อุณหภูมิ ความชื้น ความดัน ฝุ่นละอองหรือสิ่งปนเปื้อนไม่ให้มีค่าเกินระดับมาตรฐานที่กำหนดไว้ ซึ่งมีความสำคัญเป็นอย่างมากสำหรับอุตสาหกรรมที่จำเป็นต้องใช้ห้องคลีนรูม ห้องสะอาด หรือห้องปลอดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็น โรงพยาบาล ห้องผ่าตัด ห้องปฏิบัติการ อุตสาหกรรมยา อุตสาหกรรมอาหาร หรืออุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ที่ต้องการความสะอาดและความปลอดภัยในการผลิตสินค้าหรือปฏิบัติงาน

อย่างไรก็ตามการสร้างห้องคลีนรูมเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอที่จะรับประกันความสะอาดของห้องคลีนรูมให้เป็นไปตามมาตรฐานได้ “การทดสอบห้องคลีนรูม (Cleanroom Testing)” จึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อช่วยในการตรวจสอบคุณภาพอากาศให้แน่ใจว่าสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและอยู่ในเกณฑ์ที่กำหนดตรงตามมาตรฐาน CPT (Cleanroom Performance Testing) นั่นเอง

ความสำคัญของการทดสอบห้องคลีนรูม

การทดสอบห้องคลีนรูม (Cleanroom Testing) คือกระบวนการที่ใช้เพื่อตรวจสอบและรับรองว่าห้องคลีนรูมมีคุณภาพและประสิทธิภาพตรงตามมาตรฐานที่กำหนดไว้ ซึ่งการทดสอบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความมั่นใจแก่ผู้ใช้งานว่าห้องคลีนรูมมีระดับความสะอาดที่เหมาะสำหรับการทำงานที่ต้องการความสะอาดสูง และมีความปลอดภัยในการใช้งานห้องคลีนรูม

โดยการทดสอบจะครอบคลุมปัจจัยต่าง ๆ ที่เป็นการตรวจสอบคุณภาพอากาศในห้องคลีนรูม ไม่ว่าจะเป็น การทดสอบปริมาณฝุ่น, การทดสอบปริมาณลม หรือความเร็วลม, การทดสอบการรั่วจากการติดตั้งแผ่นกรองอากาศ HEPA / ULPA Filter, การทดสอบแรงดันห้อง หรือการทดสอบจุลินทรีย์ในอากาศ เป็นต้น

CPT (Cleanroom Performance Testing) คืออะไร?

CPT ย่อมาจาก Cleanroom Performance Testing หรือการทดสอบประสิทธิภาพห้องคลีนรูม เป็นการตรวจสอบเพื่อประเมินประสิทธิภาพของห้องคลีนรูม โดยมุ่งเน้นไปที่การควบคุมสภาพแวดล้อมภายในห้องคลีนรูมให้เหมาะสมกับการใช้งานและเป็นไปตามมาตรฐาน ISO 14644

ซึ่ง CPT เป็นมาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบห้องคลีนรูม โดย NEBB (National Environmental Balancing Bureau) สถาบันที่มีชื่อเสียงจากสหรัฐอเมริกาที่ให้การรับรองการส่งมอบอาคารและระบบที่มีประสิทธิภาพสูง หรือรับรองมาตรฐานภายในอาคาร โดย Cleanroom Performance Testing: CPT เป็น 1 ใน 7 มาตรฐานที่ทาง NEBB ให้การรับรองสำหรับมาตรฐานห้องคลีนรูมนั่นเอง

โดยข้อกำหนดในการทดสอบห้องคลีนรูม จาก NEBB แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

Cleanroom Performance Testing – Bio-Medical & Pharmaceutical
Cleanroom Performance Testing – Microelectronics & Semiconductors

ทำไมต้องทดสอบห้องคลีนรูม (Cleanroom Testing) ?

การทดสอบห้องคลีนรูมเป็นขั้นตอนสำคัญในการยืนยันและรับรองว่าห้องคลีนรูมที่สร้างมาตรงตามสเปกที่ออกแบบไว้ รวมถึงมีคุณภาพและประสิทธิภาพที่เหมาะสมตามมาตรฐานและข้อกำหนดของ NEBB โดยจะต้องได้รับการตรวจสอบและรับรองจากผู้เชี่ยวชาญเพียงเท่านั้น โดยทาง NEBB ได้กำหนดไว้ว่าจะต้องมีการทดสอบห้องคลีนรูมอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศภายในห้องคลีนรูม ค่าต่าง ๆ รวมถึงตรวจเช็คสภาพของอุปกรณ์ที่อาจเสื่อมสภาพตามระยะเวลาการใช้งาน

รายการทดสอบห้องคลีนรูมตามมาตรฐาน CPT

การทดสอบห้องคลีนรูม อาจมีรายการที่ใช้ทดสอบหรือข้อกำหนดที่แตกต่างกันออกไป โดยขึ้นอยู่กับประเภทของห้องคลีนรูม การใช้งาน รวมถึงมาตรฐานที่ใช้ในการอ้างอิง โดยในวันนี้เรา Q&E INTERNATIONAL จะขอแบ่งปันรายการตรวจสอบคลีนรูมที่สำคัญที่เราให้บริการกับลูกค้า โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศในห้องสะอาด (Cleanroom) ให้มั่นใจว่าระบบปรับอากาศภายในห้องทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและตรงตามมาตรฐานสากล โดยมีรายการที่ใช้ทดสอบและตรวจวัดตามหัวข้อ ดังต่อไปนี้

การทดสอบเบื้องต้น (Primary Tests)

การทดสอบอัตราการไหลของอากาศเพื่อหาอัตราการหมุนเวียนอากาศ (Airflow Velocity, Volume and Air Change Rate)

การทดสอบปริมาณลมที่จ่ายเข้าห้องคลีนรูมว่ามีปริมาณเพียงพอและมีความดันห้องในระดับที่เหมาะสมหรือไม่ รวมถึงตรวจสอบการไหลของกระแสลมให้ไปในทิศทางเดียวกัน หรือคำนวณหาอัตราการหมุนเวียนอากาศให้ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด

การทดสอบรอยรั่วของแผ่นกรองอากาศ (Filter Installation Leak Test)

การทดสอบการติดตั้งแผ่นกรองอากาศ HEPA/ULPA Filter เพื่อตรวจดูการรั่วซึมของแผ่นกรองอากาศ โดยการตรวจวัดช่องลมที่อาจมีการรั่วซึมตลอดแผ่นกรองอากาศเพื่อป้องกันไม่ให้อากาศจากบริเวณอื่นสามารถไหลผ่านเข้ามาได้

การทดสอบจำนวนอนุภาคในอากาศเพื่อวัดปริมาณฝุ่นในอากาศ (Airborne Particle Count Cleanliness Classification Test)

การทดสอบเพื่อวัดปริมาณของอนุภาคฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศภายในห้องคลีนรูม (ขนาด 0.1- 10 ไมครอน) โดยเทียบระดับความสะอาดของห้องตามมาตราฐาน ISO 14644-1:2015(E) เพื่อจัดระดับคลาสของห้องคลีนรูม (Cleanroom Classification)

การทดสอบแรงดันอากาศภายในห้อง (Room Pressurization Test)

การทดสอบเพื่อวัดค่าแรงดันภายในห้องคลีนรูม ให้เป็นไปตามลักษณะของห้องคลีนรูมที่ต้องการใช้งานตามแต่ละอุตสาหกรรม โดยจะต้องมีค่าแรงดันบวกหรือลบให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เช่น ห้องแรงดันบวก (Positive Pressure Room) ที่ต้องการป้องกันไม่ให้อากาศจากภายนอกเข้ามาปนเปื้อนภายในห้อง หรือห้องแรงดันลบ (Negative Pressure Room) ที่ต้องการใช้เป็นห้องกักเก็บเชื้อโรค หรือห้องผู้ป่วยติดเชื้อทางเดินอากาศเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคออกไปปนเปื้อนกับสิ่งแวดล้อมภายนอก เป็นต้น

การทดสอบอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ (Temperature and Relative Humidity Test)

การตรวจวัดค่าอุณหภูมิและการควบคุมความชื้นสัมพัทธ์ภายในห้องให้ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด เพื่อตรวจสอบความสม่ำเสมอของสภาวะแวดล้อมภายในห้องคลีนรูมและความสามารถของระบบปรับอากาศให้ได้ตามฟังก์ชันการใช้งานตามที่ได้ออกแบบไว้

การทดสอบเพิ่มเติม (Secondary Tests)

การทดสอบทิศทางการไหลของอากาศ (Airflow Visualization Test)

การตรวจสอบทิศทางการไหลของอากาศภายในห้องคลีนรูมว่าไปในทิศทางที่ต้องการหรือไม่ สามารถทดสอบโดยการใช้ควันชนิดต่าง ๆ หรือเส้นใยปล่อยไปตามกระแสลม เพื่อให้สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เช่น การใช้ Poly Hydricalcohol ผสม Ultra-Pure Water ที่ไม่ทำให้เกิด Perticle เข้าสู่ห้องคลีนรูม เป็นต้น

การทดสอบการฟื้นตัวของระดับความสะอาดภายในห้อง (Room Recovery Test)

การทดสอบการคืนค่าของอุณหภูมิและความชื้น หรือระบบหมุนเวียนอากาศ หลังจากมีการปนเปื้อนของอนุภาคในอากาศ หรือการสูญเสียสภาวะการทำงานปกติ โดยบันทึกระยะเวลาที่ใช้ในการกลับคืนมาสู่ระดับความสะอาดของห้องคลีนรูมให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด

การทดสอบระดับความเข้มแสงภายในห้อง (Lighting Level Test)

การตรวจวัดระดับความเข้มของแสงสว่างและความสม่ำเสมอของแสงภายในห้องคลีนรูมให้อยู่ในค่าที่กำหนดไว้และปลอดภัยต่อผู้ใช้ในพื้นที่การทำงาน

การทดสอบระดับเสียงภายในห้อง (Sound Level Test)

การตรวจวัดระดับเสียงหรือความดังของเสียงภายในห้องให้อยู่ในค่าที่ปลอดภัยต่อการทำงานของผู้ปฏิบัติงาน โดยเปรียบเทียบระดับความดังจากเสียงจริงกับเกณฑ์ที่กำหนดไว้ตอนออกแบบห้องคลีนรูม

Q&E INTERNATIONAL ให้บริการทดสอบห้องคลีนรูม ด้วยหลักการ CPT

“Q&E INTERNATIONAL” ผู้ให้บริการทดสอบห้องคลีนรูม Cleanroom Performance Testing (CPT) โดยบริษัทของเราได้ผ่านการรับรองมาตรฐาน NEBB เพื่อใช้ในการตรวจสอบห้องคลีนรูมแก่ลูกค้าทุกท่านเพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานห้องคลีนรูม ISO 14644 โดยทีมงานผู้ทดสอบมากประสบการณ์และเชี่ยวชาญด้านการตรวจสอบห้องคลีนรูมกว่า 6 ปี โดยให้บริการครบจบในที่เดียวเรื่องการการทดสอบห้องคลีนรูม (Clean Room Testing)